طبس سرزمین پهناور
شهرستان طبس با وسعتي معادل 55808 كيلومتر مربع وسيعترين شهرستان كشور مي باشد و این شهرستان در دامنه غربي ارتفاعات كوه شتري در حاشيه كويرنمك قرار گرفته كه از شمال به كوير نمك، شهرستان كاشمر از توابع استان خراسان رضوی و شهرستان شاهرود از توابع استان سمنان، از جنوب به كوير لوت و استان كرمان و از شرق به شهرستانهای بیرجند و بشرويه و از غرب به شهرستان هاي بافق و اردكان از توابع استان يزد و نايين از توابع استان اصفهان محدود است. ارتفاع آن از سطح دريا 690 متر و از نظر تقسيمات كشوري داراي 3 شهر، 3 بخش و 8 دهستان مي باشد. فاصله جنوبي ترين تا شمالي ترين روستا بيش از 450 كيلومتر مي باشد . اين شهرستان داراي 647 آبادي كه 218 روستاي آن داراي سكنه و 429 آبادي خالي از سكنه مي باشد . براساس سرشماري نفوس و مسكن سال 1390 جمعيت شهرستان طبس 69658 نفر بوده كه 38 % در روستاها و 62 % در شهر سكونت دارند و بر اساس سرشماري نفوس و مسكن سال 1385 تعداد افراد شاغل در بخش کشاورزی شهرستان 4704 نفر (بخش مرکزی 2924 نفر ، بخش دستگردان 769 نفر و بخش دیهوک 1011نفر) بوده که 21/1 درصد کل جمعیت شاغل شهرستان (22399 نفر) را شامل میشود.
با عنایت به قرار گرفتن این شهرستان بر سر راه استان های کرمان ، اصفهان ،یزد ، خراسان رضوی و وجود بارگاه باشکوه حضرت حسین بن موسی الکاظم علیه السلام و همچنین توانمندی های طبیعی آن بویژه معادن فراوان و بالاخص زغال سنگ و وجود سدهای نهرین ، کریت و دره بید و امکانات ترابری ریلی ، هوایی و جاده ای می تواند به یکی از قطب های بزرگ اقتصادی و سرمایه گذاری در استان مبدل گردد
پیشینه تاریخی
در واقع تبس از واژه تب به معنای گرما گرفته شده. تردیدی نیست که شهرستان طبس بسیار کهن و باستانی است چنانکه آثار غارنشینان زمانهای قدیم هنوز در دره های شهرستان باقی است و بسیاری از روستاها و اماکن طبس نام کهن و باستانی خود را حفظ کرده اند. طبس، زمانی در آغاز جهانگیری ترکان سلجوقی مطیع سلطان سبز می شود و زمانی در اواخر دوره تیموریان و نیز دوره صفویه مورد حمله مکرر ازبکها قرار می گیرد. و اگرچه در سال 1357 با زلزله ای،گردسنگینی برتاریخ این دیار می‌نشیند اما طبس هنوز گلشنی است در دل کویر
ناصر خسرو در سفر نامه خود درباره طبس (قرن پنجم هجری) چنین بیان نموده است ״طبس شهری انبوه (پر جمعیت) است اگر چه به روستا نماید و آب اندک باشد و زراعت کمتر کنند، خرماستانها باشد و بساتین (بوستانها) و چون از آنجا سوی شمال روند نیشابور به چهل فرسنگ باشد... و عظیم آسوده بودند مردم آنجا، چنانکه به شب در سرایها نبستندی و ستور (چهار پایان) در کویها باشد، با آنکه شهر را دیوار نباشد
نامه ای تاریخی نیز از حضرت علی ابن موسی الرضا (علیه السلام)، در دست است که خطاب به حاکم طبس نگاشته و در آن سفارشهایی در مورد برادرشان حضرت حسین ابن الکاظم فرموده اند. این نامه حاکی از وجود یک حکومت ظاهراً مقتدر در طبس باستان است. طبس از قدیم الایام مهد علوم مختلف بویژه علوم اسلامی بوده است. به طوری که نویسنده کتاب خداوند الموت نگاشته است: «مدرسین طبس، اگر از استادان مدرسه نظامیه برتر نباشند، از آنها کمتر نیستند… در کشور ایران، یگانه شهری که در آن فرس قدیم تدریس میشود، شهر طبس است.» (فرس قدیم زبانی است که از قبل از اسلام در ایران رواج داشته است).
